Φόρτωση...

Ο Αναστάσιος Μιχαήλ από την Νάουσσαν της Μακεδονίας, γνώστης βαθύς της ελληνικής και της εβραϊκής γλώσσης, ρήτωρ φημισμένος και μέλος της Ακαδημίας του Βερολίνου αναφέρει διά την Ελλάδα εις το Περιηγητικόν Πυκτάτιον, το βιβλίον των ταξειδιών του εις την Ευρώπην, που εξεδόθη το 1706 εις Άμστερδαμ: «Έχει νυν εν πλείσταις των Ηπειρωτικών πόλεων, των Μακεδονικών, των Θεσσαλικών, των Πελοποννησιακών, και πάλιν των Κρητικών, ήδη δε και των της Μικράς Ασίας Ιωνικών τε και νησιωτίδων περίπου των τεσσαράκοντα σπουδαστηρίων». (Ιωάννης Στεφανόπολι, Το σχολείον παράγων της Εθνικής αφυπνίσεως, Πρώτη δημοσίευση: L’ Hellenisme Contemporain, Δ/ση ύλης: Διονύσιος Ζακυθινός, Αθήναι 1953)

 

Αναστάσιος Μιχαὴλ ὁ Ναουσαῖος. Ὁ πρῶτος Ἕλληνας Ἀκαδημαϊκὸς

του κ. Χαράλαμπου Μηνάογλου (2016)

Ὁ Ἀναστάσιος Μιχαὴλ (c.1670-1725) ὑπῆρξε σπουδαῖος φιλόλογος καὶ ὁ πρῶτος Ἕλληνας Ἀκαδημαϊκός, καθὼς κατέστη μέλος μίας ἀπὸ τὶς τρεῖς ἀρχαιότερες ἀκαδημίες παγκοσμίως, αὐτῆς τοῦ Βραδεμβούργου (Βερολίνου) στὰ 1707. Ἡ Ἀκαδημία εἶχε ἱδρυθεῖ τὸ 1700 μὲ πρῶτο πρόεδρο τὸν Gottfried Wilhelm Leibniz (1646-1716).  Στὴν Πρωσικὴ Ἀκαδημία ἀφιέρωσε καὶ τὸ πιὸ ἐκτενὲς γνωστὸ ἔργο του. Πρόκειται γιὰ τὸ γνωστὸ στὴν βιβλιογραφία ὡς Περιηγηματικὸν Πυκτάτιον, τὸ ὁποῖο ἔχει σωθεῖ σὲ ἕνα μόνο ἀντίτυπο καὶ αὐτὸ χωρὶς σελίδα τίτλου καὶ κολοβό, καθὼς λείπουν οἱ σελίδες μετὰ τὴν 216. Τὸ κείμενο αὐτὸ εἶναι πιθανὸν νὰ ἀπετέλεσε καὶ ὁμιλία του στὴν Ἀκαδημία.

Τὸ τμῆμα τοῦ ἔργου ποὺ εἶναι γνωστὸ δὲν ἀποτελεῖ περιηγητικὸ κείμενο, ὅπως ὑπαινίσσεται ὁ μέχρι σήμερα τίτλος ποὺ ἀκολουθεῖ τὸ ἔργο, ἀλλὰ μία πραγματεία, ἕναν Λόγο περὶ Ἑλληνισμοῦ καὶ ἔχει ὡς περιεχόμενο τὴν παρουσίαση τῆς ἑλληνικῆς λογιοσύνης, παιδείας καὶ γλώσσας μετὰ τὴν Ἅλωση, ὥστε νὰ ἀποδειχθεῖ ἀβάσιμη ἡ ἀνθελληνικὴ θέση διαφόρων Εὐρωπαίων ἑλληνιστῶν τῆς ἐποχῆς, ὅτι οἱ Ἕλληνες πλέον εἶχαν πάψει νὰ ὑπάρχουν.

Ὁ Μιχαὴλ διέπρεψε ὡς ἑλληνιστής, ἂν καὶ δὲν εἶναι γνωστὸ νὰ δημοσίευσε αὐτούσια σχετικὰ ἔργα, καθὼς καὶ αὐτός, ὅπως οἱ περισσότεροι Ἕλληνες δάσκαλοι στὴν Εὐρώπη κατὰ τὴν πρώιμη νεότερη ἐποχή, ἀναγκάστηκε νὰ ἐργαστεῖ γιὰ λογαριασμὸ Εὐρωπαίων ἑλληνιστῶν, ὥστε νὰ ἐξοικονομήσει τὰ πρὸς τὸ ζῆν. Οἱ τρεῖς τουλάχιστον γνωστὲς συμβολές του σὲ σπουδαῖα ἔργα Εὐρωπαίων ἑλληνιστῶν, μαρτυροῦν τὴν ἐπιστημοσύνη του. Ὁ Μιχαὴλ δὲν ὑπῆρξε ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ μετέβη στὴν Εὐρώπη, γιὰ νὰ μάθει, ἀλλὰ γιὰ νὰ διδάξει ἑλληνικά. Αὐτὸ φαίνεται τόσο ἀπὸ τὴν ἐκλογή του ὡς ἐξωτερικοῦ μέλους στὴν Ἀκαδημία τοῦ Βραδεμβούργου (Βερολίνου), ὅσο καὶ ἀπὸ τὴν ἐκτίμηση ποὺ ἔτρεφαν γιὰ τὸ πρόσωπό του καταξιωμένοι Γερμανοὶ ἑλληνιστές, ὅπως ὁ ἀκαδημαϊκὸς August Hermann Francke (1663-1727), ἀνατολιστὴς καὶ ἑλληνιστής, ὁ ἀκαδημαϊκὸς Friedrich Hoffmann (1660-1742) καὶ ὁ ἑλληνιστὴς Johann Tribbechovius (1677-1712).

Ὁ στόχος ποὺ θέλησε νὰ ἐπιτύχει ὁ Μιχαὴλ μὲ τὴν προσφώνησή του πρὸς τὴν ἀκαδημία τοῦ Βραδεμβούργου ἦταν ἀναμφισβήτητα ἡ προβολὴ τοῦ Ἑλληνισμοῦ καὶ ἡ ἀποκατάσταση τῆς ἀλήθειας σχετικὰ μὲ αὐτὸν στὴν Εὐρώπη. Ταυτόχρονα, ὅμως, τὸ ἔργο λειτούργησε καὶ ὡς ἕνα σημαντικὸ ἐπιστημονικὸ πόνημα ἀνάμεσα στοὺς Εὐρωπαίους Ἑλληνιστές, οἱ ὁποῖοι πλέον εἶχαν καὶ μία αὐθεντικὴ μαρτυρία περὶ ἑλληνικῆς γλώσσας καὶ περὶ τοῦ Ἑλληνισμοῦ τῆς ἐποχῆς τους, ἐφόσον αὐτὴ κατατέθηκε ἀπὸ κάποιον ποὺ ἦταν τὸ γένος Ἕλλην καὶ εἶχε τὴν ἑλληνικὴ ὡς μητρική του γλώσσα.

Ὁ κεντρικὸς σκοπός, ἡ προβολὴ τοῦ Ἑλληνισμοῦ τόσο πρὸς τὰ μέσα, τὴν ἑλληνικὴ κοινωνία, ὅσο καὶ πρὸς τὰ ἔξω, τὴν Εὐρώπη, ὑπηρετεῖται κατάλληλα, ἀπὸ τὴν ἐπίτευξη τριῶν ἐπιμέρους στόχων ποὺ ἔχει θέσει ὁ Μιχαήλ: τὴν καταπολέμηση τῆς ἀνθελληνικῆς ἄποψης ποὺ ἐκφραζόταν τότε ἀπὸ μερίδα τῶν Εὐρωπαίων Ἑλληνιστῶν πὼς τὰ μετακλασικὰ ἑλληνικά, δὲν ἦταν ἑλληνικὰ καὶ κατὰ συνέπεια καὶ οἱ Ἕλληνες τῶν ἀρχῶν τοῦ 18ου αἰώνα δὲν ἦταν Ἕλληνες, τὴν παρουσίαση τῆς ἑλληνικῆς λογιοσύνης καὶ τῆς παιδευτικῆς δραστηριότητας κατὰ τὴν Τουρκοκρατία καὶ τὴν προβολὴ τῆς ἐπίδρασης τοῦ Ἑλληνισμοῦ τόσο στοὺς Ὀρθοδόξους λαούς, ὅσο καὶ στοὺς Δυτικούς.

Ὁ Μιχαὴλ καθίσταται μὲ ὅλα τὰ παραπάνω ἕνας ἀπὸ τοὺς σπουδαιότερους λογίους τῆς Τουρκοκρατίας καὶ σίγουρα ἐκεῖνος ποὺ γνώρισε τὴν μεγαλύτερη καταξίωση καὶ διέθετε τὸ μεγαλύτερο κύρος ἀπὸ ὅλους τοὺς Ἕλληνες δασκάλους στὴν Εὐρώπη. Ταυτόχρονα, ἀποτελεῖ καὶ τὸ πιὸ πολύτιμο πετράδι τοῦ θησαυροῦ τῆς ναουσαίικης λογιοσύνης, καθὼς ἔκανε γνωστὸ καὶ δόξασε τὸ ὄνομα τῆς ἰδιαίτερης πατρίδας του στὰ πέρατα τῆς Εὐρώπης, ἀπὸ τὸ Βερολῖνο μέχρι τὴν Μόσχα.

 

×

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί cookies για τη διάκριση των επισκεπτών. Για να αποδεχθείτε την τοποθέτηση cookies, επιλέξτε
Πολιτική cookies