"Έφυγε" ο Μανώλης Βαλσαμίδης

Ο Εντιμολογιότατος Άρχων Ιερομνήμων του Οικουμενικού Πατριαρχείου Εμμανουήλ Βαλσαμίδης, θεολόγος, συνταξιούχος Λυκειάρχης, με την πολυσχιδή εκπαιδευτική, συγγραφική και πολιτιστική δράση, έφυγε από τη ζωή στα 93 του χρόνια. Στη μνήμη του η Πολιτιστική Εταιρεία Νάουσας «Αναστάσιος Μιχαήλ ο λόγιος» υπενθυμίζει στιγμές από την προσωπικότητα του μεγάλου μας Δάσκαλου των γραμμάτων και του Πολιτισμού.

Στον Δάσκαλο, Μανώλη Βαλσαμίδη

Ο Μανώλης Βαλσαμίδης διέθετε την τεράστια «δύναμη ανάγκης» στην επικοινωνία με τα ευρύτερα στρώματα της κοινωνίας. Κι αυτό, γιατί η φύση του πνευματικού ανθρώπου που «ίπταται» των περιστάσεων τον ωθούσε στην εκλαΐκευση των γνώσεων και της «προεξάρχουσας» οπτικής του απέναντι στα πράγματα. Έχοντας μέσα του το μεγάλο κίνητρο της προσφοράς στους υπόλοιπους, αισθανόταν εκτός από ερευνητής και αληθινός δάσκαλος. «Πάροχος» και «διακομιστής» των ιδεών του. Δεν μπορούσε δηλαδή, να κάνει αλλιώς, επειδή δεν ήθελε ο πλούτος της πνευματικότητας του να καταντήσει σαράκι ναρκισσισμού και να ροκανίσει ανεπαίσθητα και διαβρωτικά όλη τη νεότητα που διέθετε το πνεύμα του. Κι αυτό δεν είναι και πολύ εύκολο. Φαίνεται όμως ότι η βιωμένη πείρα στην οποία πάντα πίστευε, ήταν ο καλύτερος οδηγός του.
Αγαπώντας βαθιά τον τόπο του, οι αναγωγές του σε οτιδήποτε γενικό, καταδείκνυαν την αγωνία του Ναουσαίου, Ημαθιώτη, Έλληνα να δει το ψηφιδωτό του σε όλους τους τομείς της δημιουργίας να ολοκληρώνεται. Γι’ αυτό και έσπευδε να βεβαιώσει πως «θα συνεχίσω απτόητος μέχρι την τελευταία μου πνοή να προσφέρω το κατά δύναμη καλύτερο στον κόσμο μας, στην πόλη και τους νέους της».
Τα κείμενά του, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, ξεχειλίζουν από Ναουσαίικο παλμό, όχι από τοπικιστική διάθεση ή υστερόβουλες σκέψεις αλλά από την επιθυμία του να διορθωθούν τα κακώς κείμενα και να αναδειχθούν εκείνα τα στοιχεία της περιοχής μας που την έχουν αναδείξει στο πέρασμα των χρόνων.
«Το γράψιμο είναι γέννα. Και είναι γέννα, γιατί είναι σύλληψη, διεργασία, ωρίμανση, πνοή, έκφραση», έγραφε ο Μανώλης Βαλσαμίδης στην εισαγωγή του πρώτου τόμου των Ψηφίδων του, το 2002. Σήμερα, μετρούμε αισίως 975 ψηφίδες δημοσιευμένες και κατανεμημένες σε 8 τόμους. Κοντά σ’ αυτούς πρέπει να προσθέσουμε και τη σειρά των 28 βιβλίων που έχει δημοσιεύσει από τη νεαρή του ηλικία, τα πρώτα των οποίων γνωρίζουμε μόνο τους τίτλους, καθώς έχουν εξαντληθεί. Έτσι ο συγγραφέας Βαλσαμίδης, ακολουθώντας πάντοτε τη διάθεση – τακτική της σωκράτειας αλογόμυγας, που πρώτα διατηρούσε τον ίδιο σε εγρήγορση και κατ’ επέκταση τους πολυπληθείς αναγνώστες του, υπενθύμιζε, τώρα στη δύση της ζωής του ακόμη πιο έντονα, «τι σημαίνει να είσαι ενεργός πολίτης και λόγω και έργω».
Με γνώμονα αυτή τη γενική αρχή και με βαθιά συνείδηση των επιταγών και των προκλήσεων που ορθώνονταν μπροστά μας ξεκίνησε ο Μανώλης Βαλσαμίδης το δικό του «ανένδοτο» αγώνα για τη σωτηρία των αρχαιοτήτων της περιοχής μας, επαναλαμβάνοντας, με το ίδιο θάρρος, πράξεις των νεανικών του χρόνων στην Πέλλα. Μέσα από τις ψηφίδες του (άρθρα, διαλέξεις, εκδόσεις βιβλίων, υπομνήματα αλλά και μηνύσεις εναντίον «μεγαλόσχημων» αρμοδίων) βοήθησε με τη σειρά του, πλάι στις προσπάθειες των αρχαιολόγων, να αποκαλυφθεί η σημασία του αρχαιολογικού χώρου της Μίεζας στο λαό της Ημαθίας, να γνωστοποιηθούν τα προβλήματα και να αναληφθούν συντονισμένες προσπάθειες για τη διάσωση των αρχαιοτήτων.

Αντί Επιλόγου

«Είναι ωραίος ο τόπος μας, εξαιρετικά εργατικοί, αγαπητοί και άξιοι κάθε σεβασμού οι άνθρωποί του. Η αγάπη τους και η αγάπη μου γι’ αυτούς και τον τόπο ελάφρυναν το επίπονο έργο μου… Βάλαμε ένα καλό θεμέλιο για την παραπέρα οικοδόμηση της Ιστορίας της Παιδείας, την ιστορία της Νάουσας… ή, αν θέλετε, ανοίγοντας α) νέους ορίζοντες στους εξειδικευμένους ερευνητές για περαιτέρω έρευνα και β) ανοίγοντας ορίζοντες για διορθωτικά βήματα στην πορεία του τόπου». («Νάουσα 1892-1906», έκδ. 2010)

Καλό σου ταξίδι Δάσκαλε.